Một trong những thách thức dai dẳng và nan giải nhất của nhân loại là khoảng cách GIÀU / NGHÈO ngày một lớn hơn, dẫn đến tình trạng phân hóa xã hội, bất bình đẳng ở tất cả khía cạnh của cuộc sống, ảnh hưởng sự phát triển bền vững của thị trường. Ở hai thái cực đó, những điều tốt đẹp (nhân quyền, bình đẳng giới, năng lượng sạch…) thường chỉ hướng tới một bộ phận thiểu số tinh hoa của xã hội. Trong khi đó, phần còn lại của xã hội vẫn đang chật vật thoát khỏi nghèo đói.
Các phát minh công nghệ mới cũng thế, giúp cho người giàu càng giàu hơn và người nghèo càng bị bỏ xa. Các nghiên cứu thị trường hiện tại chỉ ra rằng các công ty sẽ cố gắng dùng công nghệ để hướng đến các phân khúc có giá trị thị trường cao, và cố gắng tìm hiểu hành vi của họ. Đồng thời gán ghép các hành vi này cho đám đông (có giá trị thị trường thấp) còn lại. Điều này càng đẩy mạnh sự phân hóa khi các sản phẩm mới được làm ra thường chỉ phù hợp cho thiểu số người có thu nhập trên trung bình.
Đây cũng là nhiệm vụ cấp thiết của Marketing 5.0 nhằm giúp cho công nghệ trở nên thiết thực hơn và hướng đến mọi tầng lớp trong xã hội. Điều này không chỉ đúng với Thế giới mà còn đặc biệt quan trọng cho sự phát triển bền vững ở Việt Nam.
1. Một xã hội phân hóa
4 yếu tố Kotler dùng để phân khúc xã hội bao gồm: Công việc, Hệ tư tưởng, Lối sống và Thị trường
Phân hóa về VIỆC LÀM
Một trong những nguyên nhân chính làm lệch cán cân giàu nghèo là sự chênh lệch ngày càng lớn giữa mức lương và tỷ lệ tăng lương giữa các vị trí quản lý và các cấp nhân viên thấp hơn. Điều này này thể hiện qua mức chênh lệch gần 100 lần giữa mức lương các vị trí quản lý tập đoàn và các nhân viên bình thường.
Một lý do khác là về sự khác biệt giữa các ngành nghề. Trong tương lai gần các ngành thiên hướng kỹ thuật trong các lĩnh vực như Năng lượng sạch, IT, Sức khỏe hay Phân tích dữ liệu sẽ có tốc độ phát triển thần tốc kèm nhu cầu nhân sự cao. Điều này cũng dẫn đến sự chênh lệch về lương giữa các vị trí công việc cũng ngày càng được nới rộng. Và tất nhiên, góp phần làm lệch hơn cán cân Giàu/ Nghèo.
Đối với các quốc gia phát triển, thì xu hướng toàn cầu hóa lại đang trở thành một trong các nguyên nhân chính này. Khi mà các công việc ít đòi hỏi kỹ năng sẽ được đưa sang các quốc gia đang phát triển và chỉ tập trung cho các việc làm đòi hỏi chuyên môn và kỹ năng cao. Cũng giống vậy, tự động hóa trong sản xuất đang dần thay thế các công việc mang tính chất lập đi lập lại để nhường chỗ cho các công việc đòi hỏi kiến thức về quản lý hoặc phát triển công nghệ.
Phân hóa về TƯ TƯỞNG
Các quan điểm hay quyết định chính sách, hoạt động kinh tế giờ đây được nhìn nhận và đưa ra thông qua các lăng kính đậm lợi ích chính trị hơn là lợi ích vì cộng đồng; và thường chịu sự chi phối bởi các yếu tố cảm xúc hơn là dựa trên dữ kiện, số liệu thực tế.
Dưới sự hỗ trợ của các mạng xã hội (Facebook, Twitter…) các quan điểm dễ bị bóp méo theo hướng có lợi cho một thiểu số, cũng như tràn ngập các tin giả càng làm chia tách xã hội thành nhiều cực khác nhau tương ứng với các quan điểm trái chiều.
Phần này Teer dịch thoáng. Team xem thêm trong sách để cụ thể hơn nha. (Link)
Phân hóa về LỐI SỐNG
Về mặt lối sống, xã hội đang bị đẩy dạt ra hai cực theo hai phong cách sống hoàn toàn ngược hẳn nhau:
– Lối sống TỐI GIẢN: cuộc sống với ít mưu cầu vật chất hơn sẽ giảm stress, bỏ bớt gánh nặng và tự do để theo đuổi các giá trị tinh thần.
– Lối sống TIÊU DÙNG: họ thuộc nhiều tầng lớp khác nhau của xã hội, nhưng tiêu biểu nhất vẫn là tầng lớp trung lưu cũng như giới nhà giàu mới nổi, chuông khoe ra những vật phẩm sang trọng cũng như phong cách sống xa hoa.
Và dù là phong cách nào đi chăng nữa, thì cả hai đều đang là phân khúc thị trường lớn nhất trong tầm ngắm của các marketer. Bởi vì…những giá trị giữa chúng đều đang dần bị xã hội đào thải đi.
Phần này Teer cũng dịch thoáng. Team xem thêm trong sách để cụ thể hơn nha. (Link)
Phân hóa của THỊ TRƯỜNG:
Thị trường đang phân hóa rõ nét về hai cực Hàng bình dân và Hàng xa xỉ. Phân khúc tầm trung đang biến mất dần đi, khi khách hàng đang chi ít tiền hơn cho các sản phẩm thực dụng hoặc nhiều hơn cho các sản phẩm xa xỉ.
Đại dịch Covid19 đã tạo nên một làn sóng khách hàng thử và chuyển sang sử dụng các sản phẩm tầm thấp, do sự cải tiến về công nghệ dẫn đến chất lượng các dòng sản phẩm này đạt mức chấp nhận được và ổn với mức giá.
Mặt khác, đại dịch cũng thúc đẩy phân hóa giàu nghèo khi tầng lớp thu nhập thấp càng bị bóp thu nhập do các đợt giãn cách xã hội, đứt gãy các hoạt động kinh tế. Tầng lớp thu nhập trung cao, thì càng giàu hơn và càng thu vào các hội nhóm, cộng đồng của họ. Để hòa nhập, đa phần tầng lớp mới nổi sẽ phải chi tiêu nhiều hơn cho các mặt hàng xa xỉ hơn, để phù hợp với lối sống thượng lưu.
Chiến lược tiếp cận của thương hiệu:
– “Cost leadership” – Chiến lược xoay quanh về giá và chất lượng sản phẩm: các công ty sẽ lược bớt các tính năng phụ và tập trung tăng các chức năng cốt lõi của sản phẩm, cố gắng thuyết phục khách hàng về một chất lượng sản phẩm vượt trội so với giá tiền.
– “Customer experience” – Chiến lược tối ưu trãi nghiệm khách hàng: các thương hiệu tập trung nhiều vào việc nâng cao trãi nghiệm khách hàng, từ các nguyên liệu đầu vào cao cấp nhất, đội ngũ Sale chuyên nghiệp hay Sự sang trọng của brand name.
2. Vì sao cần thể hiện tính Bao quát và Bền vững
Việc phân hóa xã hội do chênh lệch khoảng cách giàu nghèo sẽ có tác động sâu sắc lên nhiều mặt, bao gồm bất ổn chính trị, xã hội và khủng hoảng kinh tế. Các doanh nghiệp là một phần trong các lý do chính dẫn đến sự bất bình đẳng về giàu nghèo này.
Vậy nên, họ cũng cần là người thay đổi điều đó bằng các hướng tiếp cận bao quát và bền vững hơn để thúc đẩy tăng trưởng.
Sự cấp thiết cho các giải pháp phát triển BỀN VỮNG
Thực tế hiện nay, ngay cả các công ty hoạt động tốt nhất đều đang chật vật tìm và duy trì tăng trưởng tự nhiên (organic growth) thông qua việc mở rộng thị trường cũng như giới thiệu các sản phẩm mới. Và hiển nhiên, các nguồn tăng trưởng này ngày càng trở nên khó khăn hơn do thị trường bão hòa, đối thủ mới xuất hiện ồ ạt,…
Đứng dưới bất kỳ góc độ nào, thì điều này cũng cho thấy các doanh nghiệp sẽ sớm chạm đến điểm giới hạn của họ.
Hướng tăng trưởng bền vững là tăng trưởng cùng thị trường, nói cách khác là hỗ trợ cộng đồng nơi doanh nghiệp kinh doanh cùng phát triển với họ. Người tiêu dùng giàu lên, dẫn đến chi tiêu nhiều hơn và tập khách hàng mục tiêu sẽ được mở rộng hơn với nhiều nhu cầu đa dạng hơn.
Trách nhiệm CỘNG ĐỒNG trở thành yếu tố sống còn MỚI với doanh nghiệp
Không còn gói gọn trong phạm vi một vài tập đoàn lớn, việc đặt trách nhiệm cộng đồng là một trong các tiêu chí quan trọng trong Sứ mệnh, Tầm nhìn công ty đã trở nên bắt buộc với tất cả doanh nghiệp. Nó được thể hiện qua việc các thương hiệu đồng loạt ủng hộ hoạt động vì cộng đồng như giảm lượng carbon thải ra, quan tâm hơn đến phúc lợi người lao động…
Dưới sự hỗ trợ của Internet, những hành động ‘đẹp’ của doanh nghiệp sẽ được ghi nhận và chuyển hóa thành động lực tăng trưởng khi khách hàng ngày càng soi xét nhiều hơn các giá trị mà doanh nghiệp đem lại cho cộng đồng địa phương.
Điều này một lần nữa khẳng định hướng tăng trưởng bền vững duy nhất là sự phát triển kép giữa thương hiệu và các cộng đồng nơi họ kinh doanh.
Sự thúc đẩy từ NỘI TẠI doanh nghiệp
Khi GenZ và các thế hệ tiếp theo tham gia thị trường lao động ngày càng đông, cũng là lúc tác động của họ lên văn hóa doanh nghiệp ngày một mạnh mẽ.
Nhìn ở mặt tích cực, môi trường doanh nghiệp sẽ đi theo hướng đa dạng hóa, công bằng và bình đẳng hơn. Các giá trị kinh doanh của doanh nghiệp giờ đây có tầm quan trọng hơn hẳn ngày xưa trong việc thu hút và giữ chân các bạn nhân viên. Và nhất là doanh nghiệp phải thật sự bắt tay vào biến những giá trị ấy thành hiện thực và duy trì nó về lâu dài. Nếu không, họ rất dễ bị bóc phốt và lại phải đi xây dựng tất cả từ đầu.
Hòa nhịp chiến lược kinh doanh với 17 mục tiêu phát triển bền vững
Vào 2015, Liên hiệp quốc đã đưa ra mô hình gồm 17 mục tiêu phát triển bền vững để đối phó với các thách thức đang đè nặng lên sự phát triển của cả xã hội và môi trường sống:
3. TỔNG KẾT
Một trong các thách thức marketer phải đối mặt hiện nay là vấn đề phân cực nghiêm trọng trong tất cả khía cạnh của xã hội, do khoản cách ngày càng lớn giữa các tầng lớp xã hội.
Việc phân cực như vậy sẽ giới hạn thương hiệu và công ty trong chỉ 2 phân khúc Cao cấp và Bình dân, khi các phân khúc giữa sẽ dần dần mất đi vị thế của nó.
Việc định hướng tăng trưởng công ty đi kèm phát triển xã hội là hướng đi duy nhất giúp đưa thị trường về giai đoạn ổn định trước đây. Từ đó góp phần tạo thêm nhiều cơ hội kinh doanh và giảm thiểu rủi ro đầu tư cho doanh nghiệp, tạo mối quan hệ win-win giữa doanh nghiệp và cộng đồng nơi họ kinh doanh.
Bản tiếng Anh:
Appendix:
Chap 1: Marketing 5.0 là gì? Vai trò của con người vs công nghệ (Summary) – by P. Kotler
Chap 2: Marketing 5.0 & Khoảng cách thế hệ (Summary) – by P. Kotler
1 Click vào Quảng cáo bên dưới, để Google tài trợ duy trì Web vẫn sống.
Team mình click vào Quảng cáo bên dưới giúp Teer nhen, rùi tắt ngay cũng được. ⤵️⤵️⤵️